Thuis: terugkijkend op de laatste weken Rusland

Met de trein op weg naar een assessment in Hoevelaken, die keer niet een bestemming in Rusland , maar gewoon een Nederlands dorp. Mijn passie voor Rusland laat me zelfs plekken ontdekken in Nederland waar ik nog nooit ben geweest. Ik word 4 uur lang psychologisch getest om te kijken waar ik sta, en wat mijn sterke en zwakke kanten zijn; waar ik om moet denken en wat mijn talenten zijn.

Ik kwam thuis in mijn eigen huis en had een zeldzame gedachte: ‘hoera, ik ben weer thuis’. Ik zag mijn leunstoel en zag een oase van rust. Ik dacht dat iemand mijn woonkamer van onder tot boven wit had geverfd: ik zag een balzaal van alleen maar licht. Ik denk dat mijn ogen Russisch zijn geworden en zo veel licht met verbazing tegemoet zien. Ik ben thuis.

Het waren de afgelopen 4 heftige drukke weken, de twee weken studie in Sint Petersburg was zwaar, maar gelukkig alles gehaald met vijven (In Rusland werken ze met een 5 punten systeem, een 2 is onvoldoende, een 5 is uitstekend). Daarna het regelen in Perm van de documenten voor de verblijfsvergunning en werk voorbereiden voor augustus.

Perm, Rusland, randje van Europa - Om 4 uur plaatselijke tijd, op de 4de van de vierde maand, begon mijn wekker de nieuwe dag in te luiden; het uur is aangebroken van de terugtocht. 5 weken lang mocht ik genieten van Rusland en Wit-Rusland, en bijna alles wat ik moest doen is gelukt, behalve dan vakantie vieren zelf. Gelukkig wacht mij mijn huis; alles schoon, opgeruimd en alles is af. Geen stank van de riolering, wc’s die goed doorspoelen, een lekker bedje en boven alles weer lekker eten. En het rare is, ik weet nu al dat als ik daar ben dat ik Rusland ga missen, de mensen, de gezelligheid van de basis, mijn studie, de bossen, de winter, het avontuur.
Ik heb supergoed nieuws, en ik wil iedereen bedanken voor het gebed en de support die ik heb gekregen de afgelopen weken, afgelopen maandag heb ik al mijn documenten voor mijn tijdelijke verblijfsvergunning kunnen inleveren!!! Ik kwam vrijdag aangevlogen en ik mocht mijn bed in (hoera) na een nacht niet slapen, vanwege het tijdsverschil en het vliegen van st. Petersburg naar Perm. Ik stond trouwens verbaasd van de service aan boort van Rossiya Airlines, ik had een stel chagrijnige Russische stewardessen verwacht in een schokkende Tupolev, maar blijkbaar is dat verleden tijd. Ik werd goed verzorgd en de vlucht ging sneller dan verwacht. Terwijl ik in mijn bedje mijn nacht probeerde in te halen, regelden anderen voor mij dat ik op papier bij iemand in huis ingeschreven werd en dat het notarieel werd bevestigd met een prachtig papier met de nodige handtekeningen en stempels. Later mocht ik ook de verklaring van goed gedrag bewonderen die voorzien was van een apostille van de rechtbank van Groningen. De rechtelijke apostille is nodig om te bewijzen dat de verklaring echt is. Maar dat was nog niet genoeg, binnengevlogen met DHL werd het document voorzien van een vertaling naar het Russisch en natuurlijk een notariële stempel, handtekening en touwtje met notariële zegel om alle documenten aan elkaar te verbinden en voor echt te verklaren. Een leuk pakje papier, dat flink in waarde was gestegen, door alle toevoegingen. Financieel en het was mijn bewijs dat ik geen crimineel ben en dat ik een betrouwbaar en goede burger ben van het Koninkrijk der Nederlanden. Een van de sleutels voor de stempel die in mijn paspoort zou komen dat ik voor drie jaar op het grondgebied van de Russische federatie mocht verblijven, zonder visa’s.
Na een druk weekend, moest ik maandag samen met Tolik naar de migratiedienst, en hij is de man van onze basis die deze plek de afgelopen 10 jaar heeft platgelopen om alle buitenlanders van uitnodiging, registratie of verblijfsvergunning te voorzien. Hij had ondertussen goede contacten opgebouwd met de mensen die daar werkten en dankzij hem konden we zo naar binnen zonder in de rij te staan. Tolik, bedankt!
Ik had uitgerekend dat als we alles op tijd zouden doen, dat ik die maandag (eigenlijk al die vrijdag) al mijn documenten kon inleveren. Volgens mij was ik de enige die daarin geloofde, maar eenmaal binnen de poorten van de migratiedienst nam alles een andere wending. Omdat er al iemand was in het kantoortje van de registratie glipte we eerst binnen bij naastgelegen kantoortje, waar ik mijn documenten voor mijn verblijfsvergunning zou gaan inleveren. Ze herkende me, en volgens mij was het een plus dat ik twee week eerder alleen bij haar was langs geweest (toen was ze trouwens een stuk aardiger). Ze bekeek mijn documenten, die ik prachtig in een mapje had gedaan en checkte mijn lijstje, die ik eerder van haar had gekregen,af van de documenten die ik al bezat. Ik had alles beter voor elkaar dan nodig, ik had gedacht dat ik nog een bankrekening moest openen om te bewijzen waar ik van zou gaan leven, maar dat was dit keer niet nodig. Zelfs het notariële stuk dat ik een woonadres had, was nog niet nodig. Alles wat ik nog hoefde te doen was mijn registratie bij de volgende deur en een kopietje ervan en dan kon ik alles inleveren. Ik kon het niet geloven, ik dacht ‘dat zegt ze nu wel, maar je zult zien, dadelijk vindt ze nog wat’. In een klein kwartiertje had Tolik de registratie geregeld en op de tweede verdieping maakte we een kopietje, voordat we weer bij de mevrouw in kabinet 602 verschenen.
Die nacht had ik tot 4 uur ’s nachts gewerkt aan het uit 4 bladzijdes bestaande aanvraagformulier voor de tijdelijke verblijfsvergunning. Het meisje met wie ik eerder de hele stad ben doorgegaan om alle documenten te verzorgen, zou in de twee weken dat ik in St. Petersburg studeerde, dit document afmaken op de computer. Maar helaas de avond ervoor bleek het sporadisch te zijn verdwenen van haar usb-stick… Ik kwam net terug van een reis ‘back to the basic’ naar dorpjes in het noorden, helemaal op en toen kreeg ik te horen dat het document er niet meer was… Radeloos! Voor 5 minuten dan. Snel pakte ik mij computer waar het bestand ook op stond en snel dicteerde ik haar wat er nog bij moest. Rashid, mijn leider, bestudeerde het document nog eens goed en we verbeterde waar nodig. Toen alles klaar was kon ik alleen naar maar per taxi naar de basis, bussen reden niet meer. Op de basis moest ik zorgen dat de lay-out van het document overeenkwam met het originele document (het document dat ik van de officiële site had gehaald en ingevuld was compleet vervormd en daarover kunnen ze moeilijk gaan doen). Een halve nacht werk, om 3 uur kon ik het document afdrukken, maar de printer bezorgde me nog een nachtmerrie: het leek helemaal niet op het origineel. Ik had het gehad en besloot mijn bed in te duiken, ik gaf het nog 5 minuten. Een uur later was het document zoals het origineel en dook ik daadwerkelijk mijn bed in.
4 uur later ging mijn wekkertje en mocht ik mijn document afdrukken op een andere printer! Wat een geweldig, super uitstekend resultaat, een cadeautje na een nacht zwoegen.
Tolik moest nog allemaal dingen doen, en ik zag de tijd al wegtikken en na al mijn nachtelijk werk werd ik er van overtuigd dat het werk best later had gekund.

Kabinet 602: de documenten werden flink door de mevrouw van de geheime dienst bestudeerd, een voor een werden ze aan een grondig onderzoek onderworpen. Het AIDS-certificaat was er, maar niet de resultaten van de andere ziekenhuistesten, in mijn tas vol met papieren kon ik na een tijdje vissen het juiste document overhandigen. Mijn nachtelijke aanmeldingsformulier werd voorzien van aantekeningen en handtekeningen door deze mevrouw en dat is een wonder, normaal wordt elk foutje afgestraft en moet het hele document worden herschreven, in tweevoud maal 4 kantjes! Het voelde voor mij als het Bijbelse: ‘de zegen van de Heer rustte op hem’, want alle fouten verbeterde de mevrouw, en na een paar minuten hoorde ik vol verbazing dat mijn aanvraag tot de tijdelijke verblijfsvergunning werd aangenomen en dat het binnen 6 maanden klaar zou zijn! Wow, dat is zo gaaf, dat ik het een dag niet kon geloven; we reden naar huis en elke 5 minuten drong er weer iets door bij mij, en kreeg gezicht en hart een glimlach zo breed als de afstand tussen Zuidhorn en Perm! Ik was klaar, mijn tweede reis naar Perm niet voor niets geweest! Alles ingeleverd, mijn collega’s op de basis feliciteerden mij, zeker omdat het zo snel allemaal was gegaan en ze stonden versteld dat de mevrouw van de geheime dienst zelf de fouten verbeterde! God alle eer!
Ik had nog een laatste week vakantie voor de boeg, die ik graag als vakantie wilde gebruiken, maar helaas daar was ik voor op de verkeerde plek. Ik had graag willen skiën, maar zelfs daar was ik te moe voor. Als ik er alleen al aan dacht begon mijn lichaam te protesteren.
In het weekend tussen de documenten-aanvraag-praktijken door ben ik met Rashid en een stel Nederlandse meiden van Jeugd met een Opdracht, Heidebeek, Nederland, naar het noorden gereden om wat mensen in de dorpen daar te bezoeken. Vrijdagochtend kwam ik aangevlogen, ’s avonds moest ik een paar mensen van het treinstation halen, in de rit daarheen hoorde ik dat het Nederlanders waren, en dat ik mooi de tolk kon zijn in de reis naar de dorpen. Ze zouden een trip voorbereiden voor een Nederlandse mediaploeg voor het jaar erop, die Siberië willen promoten. De Nederlandse meiden vonden mijn ‘Welkom’ al bijzonder Nederlands klinken toen ik hen begroette terwijl ze trein uitstapten, maar ja in elke taal zitten overeenkomsten. Even later drong het door dat het ook echt Nederlands was en dat ondanks de duizenden bereisde kilometers er nog Nederlanders waren, ja ‘heel toevallig.’ De volgende ochtend stonden we om 5 uur klaar om aan de reis naar de dorpen te beginnen. Dit zou mijn toekomstige werk gaan worden, om het weekend minimaal 6 uur met de auto om afgelegen dorpelingen te bezoeken. Het was prachtig, overal besneeuwde bossen en hoe verder we van de bewoonde wereld kwamen des te meer onbegane de weg. We sloegen de verharde weg af om naar een dorp te gaan waar een alleenstaande vrouw met drie kinderen woonden, die geen hout meer hadden om hun krot te verwarmen. Helaas was de laatste 25 kilometer niet langer berijdbaar. Op dat moment kwam de postauto aanrijden, die wekelijks de dorpen langskomt. Rashid was hem al vaker tegengekomen en de postman kon drie van ons meenemen. Het was natuurlijk het mooist voor de Nederlandse meiden, ik zou later wel terugkomen, samen met Rashid maakt dat drie. Ik zag ze wegscheuren naar het volgende dorp, en ik bleef samen met Alexsee achter in het tienhuizentellende dorpje. Ik vond het wel prima, ik pakte mijn slaapzak, mijn boek en ik nam voor om deze 5 uur te pakken om bij te komen van mijn studie. Ik heb altijd plankenkoorts voordat we gaan evangeliseren, dus als ik niet op hoef, vind ik dat natuurlijk prima. Maar er waren andere plannen, een vieze, goor uitziende dronkenman met 1 tand verstoorde mij rust. Hij sprak zo onduidelijk dat ik weinig van het gesprek volgde, maar Alexsee legde me uit dat we thee konden gaan drinken. Super gastvrij, maar ik zag de gore theekoppen, de vette tafel en de jam met schimmel al voor me. We verzamelden onze laatste noten en gelukkig hadden de meiden nog wat snoepgoed achtergelaten. Alleen eenmaal buiten konden we de man niet meer vinden, we liepen door het straatje en uit een ander huis kwam een echtpaar naar buiten met op hun schouders een juk met twee emmertjes om… je raad het al…water te halen. Wat ik zong als kleuter met gym, is hier nog het echte leven, en geen idyllische romantiek. Dit echtpaar leek totaal niet vol boerse romantiek, ze leken eerder zo nijdig als hun gemene waakhond. Die ons met zijn gegrom en ontblote tanden liet zien dat hij zijn taak nogal serieus nam. Alexsee, de evangelist onder ons beiden, had zijn handen vol met krantjes die hij deze ‘vriendelijk’ lijkende mensen graag wilden overhandigen. Misschien had de hond er nog meer interesse in dan het echtpaar, we werden afgedaan als sekte, en zelfs als waren we Russisch orthodox, dan nog vast van een of andere sekte. Nee, tien jaar geleden was er al een groep Oekraïners langs geweest en dat was blijkbaar genoeg geweest. We liepen maar weer terug naar de bus, en ik dacht, ‘zelfs in dit afgelegen dorp hebben de mensen al over God gehoord.’

Weer mijn plekje opgezocht, lekker gemakkelijk, klaar om te ontspannen, kwam onze eentandige kennis weer langs, met de vraag waar we nu bleven. Thee leek wel een aangename afwisseling in dit koude landschap en begreep nu ook dat het huis, waaruit deze man kwam, eerder een omaatje naar binnen was geschreden en de Nederlandse meiden hadden haar zelfs kunnen overhalen op de foto te gaan. Beter gezegd ze hadden haar overrompeld en later vertelde die oma het verhaal van haar kant en dat was toch wel een andere versie dan de Nederlandse. De deur was voor dwergen gemaakt en dubbel gevouwen kon ik mijn gemiddelde Nederlands lengte net naar binnen. We kwamen in een soort houten huis, dat me deed denken aan de plaatjes van geschiedenisles over de eerste mensen die als boer gingen leven na de periode van jagen en verzamelen. Er was een gedeelte stal en een gedeelte huis. De toilet was wel inpandig, ik moest plassen in de schuur van een soort duikplank 2 meter boven een afgrond, als je evenwicht verloor lag je in een gracht tussen twee hoge muren in samen met een geglazuurde pilaar van menselijke uitwerpselen. Ik kon me niet helemaal voorstellen hoe die oma hier naar de wc ging, of de dronkaards. Hier moesten wel een paar doden gevallen zijn. Binnen werden gastvrij ontvangen, er werd thee voor ons gemaakt in een jampot met een dompelaar, en er stond een ranzig theezeefje klaar. Gelukkig kregen wij gasten een theezakje aangeboden. Alexsee begon bijna gelijk te evangeliseren, dat ik er ongemakkelijk van werd. Zo was ik niet opgevoed, je moest respect hebben voor je gastheer. Ze leken dan ook afstandelijk te reageren. Ik begon meer wat alledaagse vragen te stellen. Maar wat zijn alledaagse vragen in dit Russische leven? Maar we konden een gemeenschappelijke taal vinden, en ik was erg blij met mijn lessen SRV van de SPH, hoe je een gesprek moest voeren. De eentand heette Victor en bleek de verschoppeling van het dorp, de gek waarnaar we maar niet moesten luisteren en dan begint er bij mij een interesse te komen. Hij bleek of dronken te zijn of zijn roes uit te slapen. De 5 uur dat we zaten thee te drinken, bietste hij bij elke gast sigaretten of mogelijkheid tot drinken. Ik kon opmerkingen maken tegen hem, die hem bevielen. Ik probeerde hem uit zijn tent te lokken met gevatte woorden, en dat bracht hem vermaak. Eerst was ik een spion of zoiets, en later net een echt Rus, en ik bedankt hem voor het onvriendelijke woord of juist voor de compliment en hij vond het prachtig. Zijn ene hersenhelft werkte niet, bracht hij er uit, maar de andere wel. Elke keer als hij een stomme opmerking maakte gaf ik hem een opmerking dat hij de verkeerde hersenhelft gebruikte. En dat vond hij grappig, op den duur moest hij weg, iemand anders was binnen gekomen, en ze konden bij een buurvrouw te drinken krijgen. Victor zei dat hij er aan kwam, dus we namen afscheid, maar hij kon geen afscheid nemen. Ik keek hem recht in de ogen en zei hem: ‘God houdt van je’. Hij keek me terug aan met ongeloof en zei me, ‘nee, ik ben het niet waard, want…’. Ik weerlegde zijn antwoord en vertelde hem dat het niet erg is om God vragen te stellen. ‘God denkt ook soms, ‘Victor waarom drink je nu weer’’. En weer herhaalde ik dat God van hem hield. Victor was zichtbaar aangedaan, en kon het niet geloven. Weer herhaalde ik het vol besef dat het echt zo was. Deze man heeft het doel in het leven verloren, God heeft hem nooit zo bedoeld, en alleen Hij kan deze man uit de puinhopen halen. Ik vroeg of ik voor hem mocht bidden, maar dat wilde hij niet: ‘Bidt maar voor Rusland’, ’Als ik voor je bid, dan bid ik ook voor Rusland, of ben je geen Rus, ben je Pool of Oekraïner?’ vroeg ik hem. Nee, hij was wel waar Rus, maar het bidden hoefde niet. Prima, als je niet wilt is dat jouw keuze en respecteer ik die. En elke keer als ik weer een gevatte opmerking maakte, zei hij tegen me en de anderen in het huis vol verbazing ‘Hij is een Rus, misschien komt hij wel uit Nederland, maar hij klinkt als een Rus’.
Het huis leek wel een open herberg, de ene dorpbewoner kwam binnen zwalken, en ging ergens liggen en viel in slaap, en daar kwam de volgende al weer. Goedglimlachende oma kwam binnen. Er bleek hier tien jaar geleden een Oekraïense team geweest te zijn en die hadden een maand overnacht in het andere deel van het huis. Ze noemde namen op en dat klonk aardig als mensen die ik kenden van onze missie. Later kwam de foto’s erbij: het eerste huwelijk van zoon, een kleinkind waarmee geen contact was, tweede huwelijk van zoon en ook een foto’s van een volgend kleinkind, ook geen contact meer. Zoon, was onze gastheer, een redelijke kerel met een mening dat als zijn hem kinderen hem wilde zien dan moesten ze hem maar opzoeken, eerder was de tijd er nog niet klaar voor. Heftig! Dat is eens een harde klap in je gezicht als je dan eindelijk ontdekt wat voor vader je hebt, dat is wel iets anders de verhalen van televisie. Foto’s van het huwelijk van oma zelf, en een honderd jaar oude foto van haar vader in het eerste sovjet leger. En naast alle andere belangrijke familiegebeurtenissen een foto’s van mijn collega’s: het ondertussen beroemde Oekraïense team. Ze waren hier echt geweest! Ze hadden een indruk achtergelaten, maar blijkbaar niet van genoeg waarde voor deze mensen, maar dat kan ik natuurlijk nooit inschatten. Toen de volgende dronkenman binnen kwam kreeg ik er wel genoeg van na 6 uur thee te hebben gedronken en ik had geen zin in de maaltijd die onze gastheer begon klaar te maken. Ik begon redenen te verzinnen om weg te kunnen gaan. Alexsee begon zich zorgen te maken om het andere team dat nog niet binnen de afgesproken tijd terug was. We besloten maar eens naar de weg te gaan kijken, volgens mij was hij er ook wel klaar mee. We liepen de weg af, bespraken de situatie, baden voor de mensen die we ontmoet hadden en voor de anderen van ons team. De weg was nog onbegaanbaar, maar ik wilde zo niet meer naar binnen dat ik Alexsee probeerde over te halen om het toch te proberen. ‘ Proberen kan toch geen kwaad? Gewoon een klein stukje, misschien lukt het?’ probeerde ik. Nou Alexsee wist het niet, Rashid had gezegd dat het niet kon en daar moesten we natuurlijk naar luisteren, maar zijn ongerustheid begon op te spelen en uiteindelijk wachten we een paar minuten in de auto, ik besloot een tijdslimiet in te stellen van 10 minuten en als die voorbij was dan gingen we het proberen. Alexsee had nog een idee om een paar schoppen te vragen om het zachte sneeuw weg te scheppen. We begonnen aan onze bevroren-water-en-wegenbouw-onderneming. Er moest heel wat sneeuw en ijs worden weggehakt en geschept om de baan een beetje begaanbaar te maken. Heerlijk de frisse lucht en het aan het werk zijn. Eindelijk gaf Alexsee zijn goedkeuring en hij reed de bus naar de weg. We zouden eerst een halve meter proberen, lukte dat niet dan stopten we gelijk… nou het was niet eens 10 cm en we liepen al vast! En wie kwam daar net aangereden in een Russische jeep? Rashid en de meiden. We kregen gelijk te horen dat we dat niet hadden moeten doen, maar dat liet ik maar over me heen komen. We duwden de bus terug en konden naar het volgende dorp. Het andere team had ook een geweldige ervaring gehad en hadden voor de vrouw voor twee jaar goed hout geregeld en in dat dorp weer een paar goede contacten gelegd. We begonnen onze tocht naar Nirob, waar de missie een kerk heeft. En daar stond de volgende verrassing op me te wachten: de helft van de DTS school die aan de gang was bleek daar te zijn, ik had gedacht dat ze in China zaten. Communicatie is blijkbaar niet de sterkste punt bij mijn missie. Gelukkig was het een aangename verrassing: gezelschap, een warme maaltijd en een warm huis.
De volgende dag was het zondag en woonde we de kerk bij. Ik was eerder van mening dat het niet uitmaakt of we met een mooie of minder mooie stem aanbidden, maar zo vals had ik nog nooit gehoord! Het ging door merg en been, ok misschien ben ik te westers en hou ik van kwaliteit (wist ik nog niet van mijzelf). Ik dacht dat dit erg was, maar toen nam de oude man, de voorganger, de zangleiding en die zong niet alleen vals maar ook nog met een ander ritme dan de begeleiding op de gitaar. Ik kon het niet langer aan en besloot voor het eerst in mijn leven maar eens de toon te zetten bij het volgende complet met het juiste tempo… dat had ik ook nooit van gedacht dat ik dat ooit zou doen. (ik hoop dat het beter was). Zo prijzen ze dus God in een Russisch dorp, met Russische opwekking van 10 jaar geleden, hopelijk blijft die traditie er niet nog eeuwen, maar tradities zijn snel ontstaan. Rashid ging voor en ook ik kreeg te horen dat ik een woord mocht houden, 5 minuten voor de dienst begon. Gelukkig had ik iets klaar door mijn studie Theologie, dit keer vond ik het niet zo erg, maar mijn comfortzone was op deze reis door de dorpen weer flink gestretcht. De terugreis naar Perm ging voorspoedig, dit keer geen sneeuwstormen, en ik kon zelfs op de achterste bank een poging doen tot slapen, mits ik niet elke keer als een raket vanuit mijn liggende positie tegen het plafon werd gegooid en weer terug smakte op de bank. Maar van de 6 uur heb ik toch een 20 minuten kunnen slapen.
Moe, uitgeput maar voldaan kwamen we terug, we konden een douche nemen, een warme maaltijd en ons bed in, nou ja de meiden dan, ik moest met mijn documenten bezig, die moesten de volgende dag worden ingeleverd.
Ik was weer blij om thuis te komen, mijn lekker stoel te zien en weer Nederlands te kunnen eten. Ik ben blij om thuis te zijn, eindelijk misschien wel. Het rare is, dat ik dit huis ga opzeggen, mijn werk en mijn Nederlandse leven, terwijl ik nu eindelijk thuis ben. Het leven zit raar in elkaar. Ik kan het me niet bedenken dat het nog maar 4 maanden duurt, eerst bijkomen. Ik heb mijn hangmatje opgehangen in de tuin, en mensen wat is het hier heet! Ik vond Sint Petersburg al heerlijk met +4 graden, maar hier is het helemaal zomer! Erg aangenaam.
Ondertussen heb ik de 1000 vragen van de psychologische test beantwoord, ik heb mijn leven op tafel gelegd en volgende week hoor ik de uitkomst. We gaan gewoon door.
Bedankt voor het meereizen op deze reis, bedankt voor je mails, je krabbels, je gebeden, het is goed om te weten dat je meeleeft. Ik ben van plan te blijven schrijven dus dit is zeker nog niet het laatste,

Gods zegen,
Johan